Tek Bir Fotoğraf…Koca Bir Tarih, Yaşa Mustafa Kemal Paşa Yaşa
”Bir volkanın üzerindeyiz.. Her an patlamak üzere olan bir volkan bu.. Artık yorulduk.. Cumartesi akşamı, General Harrington izin vermemiş olsa da, büyük bir kalabalık Galata kulesinden Pera caddesine yürüdü.. Küçük çocuklar, öğrenciler, din adamları, başlarını açmış Müslüman kadınlar, dizleri açık izciler, fesli ve yeniçeri kıyafetli siviller bellerinde bıçak ve tabancalarla gösteriler yaptılar.. Bandoları garip Türk müzikleri çalıyordu, en başta İskoç gayrası sanmıştık.. ”Lanet olsun yunana, yabancılara, İstanbul’u bize geri verin” diye bağırıyorlardı.. Tutuklamalar oldu.. Kalabalığa değil.. Bize.. Kemalistler tarafından.. Kara listeleri varmış.. Büyük savaşta, Türklere karşı hizmet veren İstanbul’da ne kadar İngiliz varsa, rütbe ve alaylarına hatta evlerine kadar listesini tutmuşlar.. Olağanüstü bir istihbarat bu.. Cercle D’orient’i(burada siyasi bir kulüp) bastılar.. Peyam Sabah editörü Ali Kemal’i sordular.. Kemalistler aleyhinde yazıları vardı.. O gün burada değildi ama 6 kişi onu yakalamış.. Duyduğuma göre bir botla İzmit’e götürmüşler.. Volkanın dumanları zaten tütüyor.. Kemalistler gümrüklere de el koydu.. Vergi yüzdeleri 500den 11e düştü.. Şarap ve alkol ithalatı tamamen duracak.. Bu kötü.. İstanbul’un kuruyacağı söyleniyor.. Ünlü Türkler, milliyetçi olmayanlar, kenti terk ediyorlar.. Kimse ne olacağını bilmiyor.. Gösteriler durduruldu ama çok geç! Çeneleri kapatmanın hiçbir faydası yok! Daha önce dedim bir daha diyeyim, biz buradayız, burası kalmamız gereken yer! Bu bir vergi sorunu değil, onur meselesi! Kemal bize elini gösterdi, bizim ona yumruğumuzu göstermemiz gerekiyor topuklarımızı değil!”
Küre Özel Muhabiri – 8 Kasım 1922
İşte İngilizlerin o güne dair düştükleri notlar böyle..
Velhasıl Refet Paşa’nın İstanbul’a geldiğini duyan Türk Milletinin sevincidir bu gördükleriniz.. Ne tuhaf değil mi? Bir Türk Paşası İstanbul’a geldi diye yapılan sevinç gösterisine bakınız.. Ve fotoğraf.. Net olmasa da, ne kadar canlı.. Sanki bugün öğleden sonra olmuş gibi.. Film gibi, rüya gibi.. Fotoğraftakilerin hiçbiri yaşamıyor şu an, orada bambaşka bir İstanbul var şimdi ama işte karşımızda, oradalar… Tarihi fotoğrafların büyüsü bu işte, tek bir kare koca bir tarihi betimlemeye çoğu zaman yeterli oluyor..
Mudanya anlaşmasından sonra Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, ”Eğer Trakya bize teslim edilmezse, İstanbul’dan harekata geçin” diye emir verdi ordulara.. The Altoona Tribune adlı Amerikan gazetesi eylülde şöyle demişti: ”İngilizler endişeli, Kemal müttefiklerin uyarılarını önemsemiyor, İngilizlere ültimatom verdi, Küçük Asya, İstanbul ve Trakya kendisine teslim edilmezse adamlarını gönderip İstanbul’u zaptedeceğini ilan etti.”
İşte Refet Paşa’nın asli amacı o gün aslında buydu.. Beklenmedik bir kararda, orduları Trakya’ya sürmek.. Fakat İngilizlerin beklemediği bir kalabalık ortaya çıkmıştı.. Bir millet, atalarından yadigar bir şehri, geri almak üzereydi… Yaşa Mustafa Kemal Paşa Yaşa!
E. Özel
