Sokakta Sırt Hamallığının Kalkmasına Doğru! – İçişleri Bakanlığı’nın Önemli Bir Tamimi
“Büyük şehirlerin ve bilhassa dış ticarete ve toptan ticarete merkez olan limanlarımızda, eşya nakliyatı eski iptidai halini hala muhafaza etmekte ve insan sırtıyla yapılmaktadır.
Hamallık, nihayet bir kül olan nakliyat işinin kademelerinden biridir. İnsan gücü ile insanın sırtının yalnız ve doğrudan doğruya bir nakil vasıtası olarak kullanıldığı devirlerden bir bakiyedir.
Sıhhat bakımından, bütün gününü ağır yükler altında geçiren güçlü bir insanın, sağlam da olsa, bu işe uzun müddet dayanamayacağı aşikardır. Bu zorlu işin şahıs üzerinde de kötü tesirler yaptığına şüphe yoktur. Ağır yükler altında iki büklüm ezilerek geçen hamalların hali, vaziyeti, vatandaşlık gurur ve şefkatini zedeleyen bir manzaradır.
Eşya nakliyatı, hayvan ve makinelerin tahammül kuvvetleri nazarı itibara alınarak hayvan veya makineye havale edilmektedir.
Binaenaleyh, bu işe hemen müdahale edilmesine, hiç bir mülahaza mani olmamalıdır. Yalnız, yapılacak müdahaleler, iyi düşünülmeli ve nakliyat işini sekteye uğratmamalıdır. Bir kere, idareci reislerle belediyecilerin ve ticaret odaları gibi alakadar teşkilatın mensupları bir araya gelerek şehrin bütün nakliyat işlerini, mahalli şartlar tetkik edilerek bir gözden geçirmeli, ve yapılacak Islahatı bir plan dahilinde ve kademe kademe tahakkuk ettirmelidirler.
Bu hususta, hatıra tahmil ve tahliye işlerinde yeni vasıtaların kullanılması, hamalların tensiki ve el arabalarıyla teçhizi bazı eşya nakliyatının (ev eşyası) gece ve kamyonlarla yapılması, ev eşyası nakliyat şirketlerinin tesis ve sırtta taşınacak yükün asgari bir hadde indirilmesi gibi şeyler gelebilir.
Kanuni müeyyidelere de ihtiyaç yoktur.
Islahatın bidayette bir takım vatandaşların ilk adımda işsiz kalmaları icap ettireceği hatıra gelebilir. Zaruri de olsa bu netice kısmidir ve geçicidir. Aynı vatandaşlar, ıslah edilecek nakliyat işlerinde iş bulabilecekleri gibi nihayet bir kaç yüz vatandaşın memleketlerine avdet ederek toprakta çalışmalarının temin edilmesi kendileri için ve devlet için büyük bir külfet ve fedakarlık teşkil etmez.
Bittabi, alınacak tedbirler sıhhi ve içtimai bakımdan olduğu kadar ekonomik bakımdan da müspet neticeler vermelidir. Yani nakliyat fiyatları bu yüzden ucuzlamış olmalıdır. Bütün bu noktalar göz önünde bulundurularak bu hususta verilecek kararların ve varid olan mütalaaların vekalete bildirilmesini rica ederim.”
4/4/1936
Dahiliye Vekili
Şükrü Kaya
Kaynak: Belediyeler Dergisi, Nisan 1936, Ankara, sayfa: 13
