Nazım Hikmet’in Hamallar Cemiyeti Reisi’nin Hamalların Aleyhindeki Garip Tavrını Eleştirdiği Yazısı
Nazım Hikmet; 11 Şubat 1936 tarihli Akşam’da çıkan “İşin iç yüzü” başlıklı yazısında Hamallar Cemiyeti Reisi’nin hamalların aleyhindeki garip tavrını şöyle eleştiriyor:
Bir Garip Cemiyet ve Bir Garip Reis
Sıhhiye Müdüriyeti yüz kilodan fazla yük taşınmasını yasak etmiş. Bu yasak edişte hamalların geçim zorluğu belki göz önünde tutulmamıştır. Fakat ne olursa olsun, Hamallar Cemiyeti Reisi Ziya Sönmez’in bu karara şu yolda itirazı insanı şaşırtıyor :
“Sıhhiye müdürünün kararı idman yapmamış insanlara göredir. Hamal yük taşımakta idman yapmış olduğundan 125 kiloya kadar ağırlıkta yükleri taşıyabilir. Piyasada 130, hatta 180-200 kilo ağırlığında yükler bile vardır.”
Bu ne biçim itiraz? Cemiyet reisi Ziya Sönmez Hamallıktan mı yetişmiştir, hiç yük taşımış mıdır?.. Burasını bilmiyoruz. Fakat senin benim gibi insan olan bir hamal 125 kilo yük taşır, idmanlıdır diye tutturmak, hatta 180-200 kilo yükler bile taşınabilir yolunda imada bulunmak Hamallar Cemiyeti reisinin Hamallardan çok yük taşıtanların ekmeğine yağ sürdüğü düşüncesini getiriyor insanın kafasına.
Hamallar Cemiyeti reisi arkadaşlarını şu yolda koruyabilirdi : “100 kilo bile bir insan için çoktur. Yalnız unutmamak gerektir ki, hamaliye ücretini arttırmak lazımdır. Şimdi kilo başına bir hamal şu kadar alıyor, oysa ki şu kadar almalıdır. Yoksa 100 kilo yükün altında ezilenler kazançsızlıktan günden güne kuvvetten düşmektedirler. Sıhhiye müdüriyeti işin bu tarafını da düşünmeliydi.”
Fakat ne tuhaftır ki, Ziya Sönmez bütün bunları söyleyecek yerde, “Hamaldır! Vur sırtına yükü taşır!
Ne garip cemiyet ve ne garip reis!..
[Nazım Hikmet], Orhan Selim, Akşam gazetesi, 11 Şubat 1936
