Kâzım Özalp’in Atatürk Anıları, Türk Medeni Kanunu
Mustafa Kemal Paşa yeni Türk Devleti’ni batı usullerine göre geliştirmeye kesin kararlıydı. Sıra ile gerçekleştirdiği inkılaplar arasında önemli biri de isviçre Medeni Kanunu’nun Türkiye için aynen kabul edilmesi oldu. Bu kanun memleketimizi batı medeniyetlerine uygun bir yola sokacaktı.
Değerli hukukçulardan seçtiği bir heyete İsviçre Kanunu’nu aynen tercüme ettirdi. Kanun Adliye Vekili Mahmut Esat Bey tarafından Meclis’e teklif edildi. Müzakere gunü paşa Meclis’e gelerek odama çıktı, “Kanun hiçbir maddesi değiştirilmeden bütünüyle müzakere edilerek aynen kabul edilmelidir” diyordu. Bu arada bazı mebusların paşayı görmek istediği haberi geldi. Abdullah Azmi Efendi, Rasih Efendi ve diğer bazı hoca mebuslar görüşmek istiyorlardı.
Başvekil İsmet Paşa da odamdaydı. Eski şeriye vekillerinden Abdullah Azmi Efendi, yeni medeni kanun hakkında bazı ricaları bulunduğunu belirtti. “Kanun maddelerini ayırarak müzakere etmeyerek bütünüyle kabul edeceklerini” söylüyordu. Yalnız bir iki ilave madde konulmasını rica ediyordu. “Birden fazla kadınla evlenmeyi mümkün kılacak ve Müslüman kızların gayrimüslim erkeklerle evlenmelerine mani olacak maddelerin kanuna ilavesini” istiyorlardı. Mustafa Kemal Paşa’nın cevabı çok sert ve kesindi. “Bu kanunun en mühim maddeleri arasında bu bahsettikleriniz vardır. Biz bütün dünyaya İsviçre Medeni Kanunu’nu kabul ettiğimiz ilan ediyoruz. Onlar bundan sonra Türklerin birden fazla kadınla evlenmeyeceklerini anlamış olacaklardır. Halbuki dediğiniz maddeler eklenirse onlara durumu nasıl anlatacağız, dünyayı aldatmış oluruz. Meclis’in ve devletin itibarı kalmaz, kanunu aynen kabul etmek lazımdır, reylerinizi ona göre veriniz.” Ayrıca “Zorlama yok, her aile kızlarına kendi duygu ve alışık oldukları ahlak ve adetlere göre terbiye vermeye dikkat etmelidir” diyordu. Mustafa Kemal Paşa gerçek görüşlerini açıklamıştı. Kanun Meclis’te vekaletin teklifındeki şekliyle 17 Şubat 1926’da aynen kabul edildi.
Kaynak:Atatürk’ten Anılar, Kazım Özalp – Teoman Özalp, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Mart 1998 ISBN: 975-458-042-2
