Kâzım Özalp’in Atatürk Anıları, Mustafa Kemal Paşa’ya Suikast Teşebbüsü
Mustafa Kemal Paşa’ya Suikast Teşebbüsü
Ziya Hurşit ve bazı arkadaşları Mustafa Kemal Paşa’ya Ankara’da bir suikast düzenlemeyi kararlaştırmışlar, fakat başarılı olamayacaklarını anladıklarından, bu düşüncelerini başka bir zamanda ve başka bir yerde uygulamayı uygun görerek, daha sonraki bir tarihe bırakmışlardı. Bu bilgiler daha sonraki yıllarda suikastçilerin İzmir teşebbüsünden sonra ortaya çıktı. Milli Mücadele’de ve sonrasında tedbirli davranılıyor, fakat onun gibi bir kimseye karşı hiç kimsenin bu kadar haince davranabileceği düşünülmediğinden, hiçbir zaman fevkalade tedbirler alınması üzerinde fazla durulmuyordu. Evvelce Ankara’da yapmayı düşündükleri, fakat sonra geriye bıraktıkları suikasti, Ziya Hurşit ve arkadaşları, Mustafa Kemal Paşa’nın İzmir’e yapacağı bir seyahatte uygulamaya karar vermişler. (Bu konu, ayrıntılarıyla sonradan değişik zamanlarda ve değişik yerlerde defalarca yayınlandığından, ben bu anılarımda fazla ayrıntılara girmeden bazı bilgiler vermeyi uygun görüyorum.)
İzmit Mebusu Şükrü, Sarı Efe Edip, Baytar Rasim adlı kimselerle Meşrutiyet ilanından önce Serez’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde beraber çalışmıştık. Kendileri ile Ankara’da zaman zaman görüşüyordum. Böyle bir düşünceleri bulunduğu üzerinde hiçbir zaman en ufak bir imada bulunmadıkları gibi, konuşmalarından da hiçbir şüphe uyanması imkanı yoktu. Sarı Efe Edip Harbiye’de sınıf arkadaşımdı, sonradan Jandarma Yüzbaşılığından emekli olmuştu. Milli Mücadele’de kendi gayretiyle Ödemiş yakınlarında kurduğu 200 kişilik atlı bir milli kuvvetle Balıkesir ve Kocaeli bölgelerinde Yunanlılarla ve asi çetelerle çarpışmalar yapmış bizlere yardımcı olmuştu. Sonradan bu çalışmalarını göz önünde tutarak, kendisine bir yardım yapılmasını düşünüyordum. Edip, Mustafa Kemal Paşa’nın da güvenini kazanmıştı. Bu nedenle paşaya fikrimi söyledim. Paşa görüşümü uygun buldu. “Ne şekilde bir yardım yapabileceğimizi incele bir çözüm arayalım” dedi. Paşa ile bu konuşmamı hiçbir şeyden haberim olmadan suikast fikrinin ortaya çıkmasından bir ay önce yapmıştım.
Büyük Millet Meclisi tatile girmişti. Mustafa Kemal Paşa bir İzmir seyahati yapmaya karar verdi. Ben, İstanbul’da hastanede yatan kardeşim Asım’ı görmek için İstanbul’a hareket ettim. İstanbul’dayken İzmir’den 15 Haziran 1926 günü aldığım bir telgrafta ‘Ziya Hurşit ve bazı arkadaşlarının Mustafa Kemal Paşa’ya karşı bir suikast teşebbüsü yaptıklarını ve düzenleyicilerin silah ve bombalarla yakalandıklarını’ öğrendim. Bu arada olayla ilgili oldukları sanılan bazı mebusların da tevkif edildikleri anlaşılıyordu. Bu mebuslar bana Meclis Reisi olduğum için bir telgraf çekerek, dokunulmazlıklarının korunmasını istediler. Gerçek suçlular İstiklal Mahkemelerinde en ağır şekilde cezalandırıldılar.
Kaynak:Atatürk’ten Anılar, Kazım Özalp – Teoman Özalp, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Mart 1998 ISBN: 975-458-042-2
