Kâzım Özalp’in Atatürk Anıları, İş Bankası’nın Kuruluşu
İş Bankası’nın Kuruluşu. Osmanlı Bankası bize Milli Mücadele süresinde çok yardım etmiş olmakla beraber, Mustafa Kemal onu tam bir milli banka olarak kabul etmiyor ve yeni bir milli bankanın kurulmasını faydalı görüyordu. 1863’te kurulmuş olan Ziraat Bankası, özelliği nedeniyle, zirai işlerin geliştirilmesi için kurulmuş bir banka olarak mütalaa ediliyordu. Paşanın istediği yeni milli bankaya karşı olan görüşler, genelde müstakil bir bankayı idare edebilecek kadar yetişmiş bir kadroya sahip olmadığımız üzerinde birleşiyordu. Tecrübe azdı, yeni kurulacak bankaya yatırılacak paralar batabilirdi. Osmanlı Bankası’nda ve Ziraat Bankası’nda çalışan Türk memurlardan oluşturulacak bir kadro ile çözüme varılabileceğini düşünen Mustafa Kemal Paşa yeni bir milli bankanın kurulmasında kararlıydı.
Bir gece köşke o zaman İktisat Vekili olan Celal Bey’i (Bayar) davet etti. Beraberdik, Celal Bey Kemal Paşa’nın milli banka hakkındaki görüşlerini daha önceden biliyordu. Paşa yeni bankanın başına geçmesini Celal Bey’den istediğini bildirdi. Celal Bey, “Emir kabul ederim, vekillikten ayrılacağım, fakat mebusluk görevini muhafaza etmek istiyorum” dedi. Kemal Paşa bu teklifi uygun gördü.
Bankaya sermaye sağlanması işi görüşüldü. Kemal Paşa kendi elindeki parayı yatıracaktı, mebuslara, tüccarlara ve bazı zenginlere duyuru yapılacak, sermayeye katılmaları istenecekti. Hatta bazı zorlamalar bile yapılabilirdi. Ağustos 1924’te kurulan bankaya “İş Bankası” adı verildi. Az sermaye ve eksik kadro ile işe başlayan, banka, kısa zamanda büyük gelişme gösterdi. Hisse senetleri satıldı. Hükümetin koruması sağlandı, şubeler açıldı ve bir süre sonra İş Bankası, memleketin en büyük kuruluşlarından biri oldu.
Kaynak:Atatürk’ten Anılar, Kazım Özalp – Teoman Özalp, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Mart 1998 ISBN: 975-458-042-2
