Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Samsun Tren İstasyonu’nda, 18 Eylül 1928
Atatürk’ün Samsun’a Üçüncü Gelişi
Atatürk, Harf devriminin bütün yurtta büyük bir heyecanla yürütüldüğü günlerde, İzmir Vapuru’yla İstanbul’dan Karadeniz’e açıldı, 16 Eylül 1928 günü Samsun’a geldi. Yanında Başbakan İsmet Bey (İnönü), Kılıç Ali, Dr. Refik Bey (Saydam), Başyaver Rusuhi Bey de vardır. Karşılama töreninden sonra, Samsun’a ilk geldiği zaman kaldığı Mıntıka Palas’a uğradı. Bu köşkü Samsunlular o zamanki eşyasıyla dayayıp döşemiş, Atatürk Müzesi olarak düzenlemiş ve ziyarete açmışlardı. Atatürk, çalışma masası üzerinde duran bir kâğıda yeni harflerle şu notları yazdı:
(Samsun, 16 Eylül 1928. Saat sekizi geçiyor. Yazı odasındayım. İsmet Paşa’yı beklerken bu satırları yazıyorum. Samsun’a üçüncü defadır geliyorum. İlk gelişim malûmdur. Tarihini gözümün önünde, büro üzerinde duran uzun cıgara kutusunun kapağında okuyorum: 19 Mayıs 1335. Ondan sonra bir defa daha gelmiştim. Takriben dört sene evvel, bu gelişimin de tarihini yukarıda tespit ettim. İsmet Paşa geldi, yazıyı bırakıyorum. Gazi Mustafa Kemal)
O gün ve ertesi gün, bir başöğretmen olarak valilikte memurlar ve halka yeni harfleri öğretici çalışmalar yaptı, birçoklarını imtihan etti. 18 Eylül sabahı Havzaya, oradan da Amasya’ya geçti.
