Diyanet İşleri Reisliği’nin Kurulması
Gazi Mustafa Kemal, düşüncelerin önem kazanmasının ancak teoriden pratik hayata geçirilmesi ile olacağını çok iyi biliyordu. Bundan dolayı düşünceleri sözden öteye geçirilmiş yani uygulamaya dökülmüştür. Amacı da Türk halkının çıkarına işler olmuştur.
Bu amaçla çeşitli faaliyetler içine girerek İslam dinine olan saygı ve bağlılığını göstermiştir. Bu çalışmalarının başında İslam dininin bilgisini, görgüsünü ve uygulamalarını halka yaymak ve herkesin dinin gerçek esaslarını öğrenmesi için Diyanet İşleri Başkanlığı adı altında düzenleyici ve eğitici bir kurum oluşturmuştur.
Din hizmetlerinin politikanın dışında ve üstünde tutulması gerçeğinden hareketle 3 Mart 1924 tarihinde Şeriye ve Evkaf Vekaleti kaldırılarak yerine, 429 sayılı Kanunla, Başvekalet bütçesine dahil ve Başvekalete bağlı “Diyanet İşleri Reisliği”, bugünkü adıyla Diyanet İşleri Başkanlığı kurulmuştur. Milli Mücadele yıllarında büyük hizmetler vermiş, idari tecrübesi olan ve uzun zaman Ankara Müftülüğü görevinde bulunan Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi, 1 Nisan 1924 tarihinde Diyanet İşleri Reisliğine getirilmiştir.
En yüksek devlet memuru maaşı alan Diyanet İşleri Reisine, bakanlara verilen kırmızı plâkalı bir makam aracı tahsis edilmiş ve protokoldeki yeri de bu özelliklere göre belirlenmiştir. Diyanet İşleri Reisliğinin merkez teşkilâtı, kuruluşunun ilk yıllarında Heyeti Müşavere, Memurin ve Sicil Müdüriyeti, Müessesatı Dinîye Müdüriyeti, Evrak Müdüriyeti ve Levazım Müdüriyeti birimlerinden oluşturulmuştur. 1927 yılında Tetkiki Mesahif Reisliği ile Teberrukât Heyeti Reisliği birimleri kurulmuştur.
5 Temmuz 1939 tarihinde kabul edilen 3665 sayılı kanunla da Reis Muavini kadrosu ihdas edilmiştir.
14 Haziran 1935 tarihinde kabul edilerek 22 Haziran 1935 “de yürürlüğe giren 2800 Sayılı “Diyanet İşleri Reisliği Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun”, Başkanlığın ilk teşkilat kanunu olmuştur.
Bu kanunla teşkilâtın yapısı, kadro oluşumu, merkez ve taşra görevlilerinin nitelikleri ve tayin usulleri gösterilmiştir. Teşkilâtın görevleri ise söz konusu kanunun 2. maddesi gereğince düzenlenen ve 11 Kasım 1937 tarih ve 7647 sayılı kararname ile yürürlüğe konan “Diyanet İşleri Reisliği Teşkilatı’nın Vazifelerini Gösterir Nizamname”de belirtilmiştir.
Kaynak: Atatürk’ün İslam’a Hizmetleri
