Atatürk Teoman İsmini Kazım Özalp’in Oğluna Nasıl Vermişti

Gazi Paşa özellikle Türk tarihine çok ilgi duyardı. Milletin kökenlerinin hangi tarihlere, hangi kavimlere dayandığını araştırırdı. Eski Türk büyüklerinin isimlerinin Türk çocuklarına konulmasını isterdi. Tarih incelemeleri yaptığı bir günün akşamında, 16 Nisan 1931’de ani karar vererek yaverine, “Bu gece Meclis Reisi Kâzım Paşa’nın evine gideceğiz ve oğlunun ismini değiştirerek ona Hun imparatorlarından birinin adını vereceğiz, paşaya duyurun” emrini vermiş.

Evimiz Yenişehir’de o zamanki adı Kâzım Paşa Caddesi olan bugünkü Ziya Gökalp Caddesi ile Selanik Caddesi’nin kesiştiği köşede bulunuyordu. Beni yataktan kaldırdılar, giyindim, salona indiğimde Gazi Paşa 10-15 arkadaşı ile gelmişti. O güne kadar, babamın arkadaşı olan, eski Milli Eğitim Bakanı Necati Bey’in verdiği “İlter” adını taşıyordum.

Gazi Paşa, Türk milletinin kökenlerini ve tarihini belirten bir konuşma yaptı. Hun imparatorlarından birinin adını, bana ad olarak vermek istiyordu. Bugün bir hazine gibi sakladığım aşağıdaki notları yazdırdı ve imzaladı:

Kazım Özalp ve Atatürk, Orman Çiftliği’nde bir gezi sırasında. En sağda Teoman Özalp

“Asya Türk Hun İmparatorluğu: Bu Türk imparatorluğu’nun tesisinin tarihi, Çin’de imparatorluk teessüsü tarihi ile başlar. Çin’in Millattan evvel 13. asra ait vesikaları bunu müeyyittir. Ancak bu büyük Türk İmparatorluğu’nun bizce malum olabilen imparatoru Teoman’dır. Teoman Milattan evvel 3. asır başında yaşamış büyük bir kahramandır. Çinliler bu kahramanın, Çin’de imparatorluk tesis etmiş olan büyük Türk kahramanlarının neslinden geldiğini iddia ederler. Teoman’ın oğlu Türk imparatoru Mete meşhurdur.

O, şarkta Kadırgan Dağları’ndan garpta Hazer Denizi’ne kadar, şimalde Sibirya’dan cenupta Himalaya eteklerine kadar geniş imparatorluk teşkil etmiş olan yüksek bir Türk hakanıdır. Mete, Çin imparatoru ordularını büyük meydan muharebelerinde mağlup etmiş, Çin imparatorunu iltica ettiği kalede muhasara etmiş, ancak karısının şefaatiyle ve fakat kendisine vergi vererek, tabiyetini kabul eylemesi şartıyla, azat eylemiş bir Türk imparatorudur. Şimdi çocuğum bu satırları oku ve kendin için bir unvan ararken Teoman veya onun çocuğu Mete’yi düşün, bu ikisinden birinin adını ad edin.

Bence Mete çok büyüktür. Bütün Türk tarihinde Oğuz efsanesinin atıf ve isnad olunabileceği adam budur. Fakat düşünülürse Teoman elbette ondan daha büyüktü, çünkü her şeyi hazırlayan odur. Nitekim Makedonyalı, İskender büyük lakabı ile anılır, fakat hakikatte ondan daha büyük olan Filip’tir, çünkü İskender’in muvaffakiyeti için lazım olan siyası zemini ve askeri vasıtaları hazırlayan odur. Eyüp oğullarından Selahaddin haçlılardan Kudüs’ü kurtarmış olmakla büyük tanınmış bir Türk’tür. Fakat ondan daha büyük olan bizzat Selahaddin’i ve onu muvaffak eden orduları ve vasıtaları hazırladıktan sonra ölen büyük Türk Nureddin’dir ve bütün beşer tarihinde silinmez satırlarla mevcudiyetini yazdırmış olan odur.

Şimdi çocuğum sen bu babalarla oğullarını mukayese et de, kendin için, sevebileceğin bir ismi ayırt et. Ondan sonra kendi hüviyetinin maddi ve manevi şahsiyetini ifade edecek olan bu unvan içersinde yüksekliğini, senden daima daha yüksek olan ve onun yüksekliği içinde kendini daima hiç sayacağın, milletine göster.

16.4.1931 Gazi Mustafa Kemal“

İlkokul birinci sınıf öğrencisiydim. El yazısını okuyamamakla beraber söylenenler üzerinde düşünebilecek kadar bilinçlenmiştim. Gazi Paşa tek bir isim üzerinde beni zorlamıyordu. İki isim ortaya koyuyor, birini seçmeyi bana bırakıyordu. Herhalde “Teoman“ ismi kulağıma “Mete“ den daha hoş geldi ki, ben “Teoman ismini seçiyorum“ dedim. Gazi Paşa “O zaman ilerde oğlun olursa ona Mete ismini koyarsın” dedi. Biraz sonra beni yukarıdaki odama yolladılar, toplantı devam etti.

Ertesi gün kanuni işlemlere başlandı ve isim değişikliği kısa sürede sonuçlandı. Artık ismim Teoman olmuştu. Bu isme alışmalıydım. Babam evdekilere “İlter” ismini kullandıkları takdirde beş kuruş ceza ile cezalandırılacaklarını söyledi. Ancak bu ceza hükümleri pek işlemedi.

Gazeteler Gazi Paşa’nın, Kâzım Paşa’nın oğluna Teoman ismini verdiğini yazdılar. 1931 yılı ortalarında ve hatta daha sonraki yıllarda doğan erkek çocuklardan bir kısmına babaları Teoman ismini koydular. Bu arada Mete ismini kullananların da olduğu görüldü. Bugün ülkemizde 1931-1933 doğumlu çok sayıda Teoman isimliler vardır. Ben o tarihte 7 yaşının içindeydim. Bu nedenle halen hayattaki Teoman isimliler arasında en yaşlısı olduğumu, kesinlikle iddia edebilirim.