Atatürk Başkanlık Sistemine Neden Karşıydı?
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk Reisicumhurlukla Başvekâletin birleştirilmesine neden kesinlikle karşıydı?
Atatürk Reisicumhurlukla Başvekâletin birleştirilmesine kesinlikle karşıydı.. Büyük önderimiz Amerikan tarzı Başkanlık sisteminin Türkiye’de tatbik edilmesinin; Millet hakimiyetini ortadan kaldıracağını ve ülke yönetiminin bir anda şahıs saltanatına dönüşeceğini düşünüyordu. Yakın tarihte yaşadığımız birtakım olumsuz tecrübeler, Atatürk’ün yıllar önceki düşüncesinde ne kadar haklı olduğunu çok açık biçimde kanıtlamaktadır.
Atatürk’ün 4 Ekim 1930 tarihli Vakit gazetesinde yayımlanan beyanatı:
“Arkadaşlarımız içinde Başvekillik yapacak zevat çoktur. Fakat bütün bu arkadaşlarım dahil olduğu halde milletin umumi temayülü benim şu ve bu zaruret karşısında Başvekil olmamı icap ettirirse bu vazifeyi kemali tevazu ve minnetle ifaya müheyyayım. Bu taktirde benim aynı zamanda Riyaseti cumhuru uhdemde bulundurmamın elbetteki imkanı kanunisi yoktur.Benim alacağım bu yeni vaziyeti muhtelif tarz ve manalarda sui tefsir etmek Türk milletinin efkârını teşviş edecek tarzda izaha kalkışmak hiçte makul ve mantıklı değildir. Amerika sistemini memleketimizde tatbik etmeyi hiç hatırıma getirmedim. Sistemsiz ve kanunsuz tarzda Reisicumhurlukla Başvekâleti birleştirmeyi asla düşünmedim. Ve düşünecek adam olmadığım bütün milletçe malumdur zannederim. Bugünkü şerait içinde bir hükumetin, millet ve memleket menfaati için takviyesine masruf herhangi sözümü bin türlü malâyanilerle istismar etmeye kalkışmak isteyenler çok bedbaht adamlardır.”
Kaynak: Vakit gazetesi, 4 Ekim 1930, sayfa: 1
